Cách nhận biết dấu hiệu tăng huyết áp

Làm thế nào để đo được chỉ số huyết áp chính xác?

Chỉ số HA là một trong những dấu hiệu đầu tiên và dễ nhận biết nhất đối với người nghi ngờ bị tăng HA. Theo JNC VII (The Seventh report of the Joint National Committee) về các chỉ số xác định ngưỡng của HA như sau:

- HA bình thường khi nhỏ hơn 120/80 mmHg (HA tâm thu/HA tâm trương)

- Tiền tăng HA: 120-139/ 80-89 mmHg

- Tăng HA giai đoạn 1: 140-159/90-99 mmHg

- Tăng HA giai đoạn 2 khi lớn hơn hoặc bằng 160/100 mmHg

ThS-BS Trần Thị Như Hoa, chuyên khoa Tim Mạch, Phòng khám Quốc tế Victoria Healthcare Mỹ Mỹ, đang tư vấn cho bệnh nhân.

Hầu hết các trường hợp tự đo HA bằng máy tại nhà, bệnh nhân chỉ nhớ một trong hai chỉ số hiển thị trên máy. ThS-BS Trần Thị Như Hoa, chuyên khoa Tim Mạch, Phòng khám Quốc tế Victoria Healthcare Mỹ Mỹ, cho biết: “Một số trường hợp sau khi đo có chỉ số HA tâm thu nằm ở mức bình thường (dưới 120) nên nghĩ mình không bị tăng HA nhưng chỉ số HA tâm trương khi đó lại ở ngưỡng tiền tăng HA (80-89), đây được cho là có nguy cơ bị cao HA tâm trương, vì vậy bạn cần ghi nhận cả hai chỉ số để bác sĩ có sự chẩn đoán chính xác nhất”.

Bên cạnh đó, chúng ta nên lưu ý những quy cách như không đo ngay sau bữa ăn, sau khi làm việc gắng sức (leo cầu thang, quét dọn nhà cửa…), không uống cà phê... và cần nghỉ ngơi, ở nơi yên tĩnh khi đo. Đặc biệt, bao quấn tay hoặc dụng cụ đo phải đặt ở vị trí ngang tim. ThS-BS Như Hoa cho biết thêm: “Quan điểm mới nhất về đo HA (năm 2013) đó là nên đo ở tư thế ngồi, lần đo thứ hai nên cách lần thứ nhất ít nhất phút. Khi đo tại nhà cần lưu ý đo ở cả hai thời điểm sáng - tối. Nếu nghi ngờ cao HA, thời gian theo dõi cần kéo dài ít nhất bốn ngày liên tục và lý tưởng nhất là bảy ngày”.

Làm sao để phát hiện sớm tăng huyết áp?

Những triệu chứng của tăng HA rất đa dạng, do đó sẽ có lúc chúng ta tự hỏi: “Mình có bị cao HA không?”. ThS-BS Như Hoa nói vui: “Tăng HA có trường hợp như đeo mặt nạ”. Lý do là vì có trường hợp tăng HA nhưng khi bác sĩ khám và đo thì chỉ số ở mức bình thường; trường hợp phổ biến khác là tăng HA “áo choàng trắng” tức HA tại cơ sở y tế ở mức cao nhưng chỉ số đo ở nhà thì không cao. Những trường hợp oái oăm thế này thì việc đo HA tức thời không đủ để kết luận mà phải thực hiện đo HA lưu động 24 giờ (Ambulatory Blood Pressure Monitoring - Máy Holter HA 24 giờ). Đây là phương tiện tốt và chính xác nhất giúp ghi nhận các chỉ số HA cả ngày và đêm, khi đó bác sĩ sẽ có cái nhìn toàn cảnh về HA của bạn để có thể đưa ra chẩn đoán, kế hoạch điều trị sớm, phù hợp nhất.

Một số câu hỏi liên quan đến bệnh sử để bác sĩ có thể đưa ra chẩn đoán và theo dõi các yếu tố nguy cơ nhằm loại trừ khả năng tăng HA, sẽ xoay quanh các vấn đề như:

- Về huyết áp: Thời gian tăng, thuốc đã và đang dùng - liều lượng.

- Bệnh lý của người thân trong gia đình: Tăng HA, tim mạch, đột tử do tim mạch, u tuyến thượng thận, tiểu đường, gout…

- Thói quen ăn uống (nhiều chất béo, muối…), sinh hoạt hằng ngày (vận động ít, uống nhiều rượu bia, hút thuốc), tâm lý gia đình (tình cảm, mức sống), đời sống sinh hoạt tình dục, có dùng các loại thuốc ngừa thai hay chất kích thích không.

- Những triệu chứng có thể liên quan: Nhức đầu vào sáng sớm, nhịp tim nhanh, đổ mồ hôi, rối loạn giấc ngủ…

Tăng HA mệnh danh là “kẻ giết người thầm lặng” không chỉ là tên gọi cho vui mà thực sự là một lời cảnh báo về những tác động nguy hiểm của nó. Hãy kiểm tra HA ngay khi xuất hiện mối nghi ngờ đầu tiên để bảo vệ và phòng chống biến chứng đáng tiếc về sau của bạn và gia đình.

(Trích bài viết của ThS-BS Trần Thị Như Hoa, chuyên khoa Tim mạch, phòng khám Quốc tế Victoria Healthcare Mỹ Mỹ đăng trên báo Pháp Luật)