'Chiêu' biến đường thành mật ong

Quanh phố Lãn Ông (Hà Nội), mật ong được bày bán với đủ mức giá và chủng loại. Mật ong nuôi có giá 55.000-80.000 đồng mỗi chai (loại 750 ml). Mật ong rừng vốn được xem là đặc sản, quý hiếm cũng chỉ dao động từ 100.000 đến 150.000 đồng mỗi chai. Mua về, không ít khách hàng phàn nàn về chất lượng của chúng.

Chị Trần Thị Thanh Phương (Đội Cấn, Ba Đình, Hà Nội) cho hay: “Chỉ sau vài lần sử dụng, mật ong bỗng dưng mất mùi, khi uống toàn thấy vị đường ngọt khé cổ. Nhờ bạn bè kiểm tra, tôi mới té ngửa đây là mật giả”. Theo ông Nguyễn Văn Dĩnh, một người nuôi ong có hơn 30 năm trong nghề ở Quảng Châu (Hưng Yên), không ít loại mật ong trên thị trường là mật pha.

Đường pha vào nước phèn chua có màu vàng sánh y như mật ong thật. Mật ong giả được rắc sáp ong nghiền nhỏ để tăng niềm tin với khách hàng. Ảnh: Phụ nữ TP HCM.

Một người đàn ông từng làm mật ong giả tại xã Xuân Tín, huyện Thọ Xuân, Thanh Hóa cho biết, trước đây người làm mật ong giả ở làng thường mang hàng xuống chợ huyện để bán. Sau này bị phát hiện, họ tản đi tứ xứ, từ Hà Nội, Nghệ An đến TP HCM… Mật ong giả có hình thức rất đẹp, màu sáng, trong dễ nhầm tưởng đó là loại mật hảo hạng. Ông này cũng cho biết, không có gì dễ như nấu mật giả, chỉ cần nói qua một lần, ai cũng có thể làm được.

Trong chiếc nồi lớn, một người chuyên nấu mật giả bỏ chừng 500 ml nước giếng, vài hạt muối và gần lưng thìa bột trắng, đun sôi. Tiếp đó, đổ đường trắng vào nồi và quấy đều tay cho đến khi đường tan chảy hết. Sau khi đun sôi, hỗn hợp này sẽ tạo thành màu vàng nhạt, trông rất giống mật ong, sánh và trong. Nếu muốn mật có màu đậm hơn, có thể nấu chung đường trắng với đường mía hoặc pha nước nghệ. Tuy nhiên, nếu dùng hai cách này, mật ong sẽ bị “lộ mùi”.

Để mật có màu đẹp như ý muốn mà không tạo ra mùi lạ, người nấu chỉ cần đẽo một nắm vỏ cây nục nạc - một loại cây có quả dài như trái mướp, dễ dàng tìm thấy trong làng. Vỏ cây này được đem sao lên cho vàng theo nhu cầu tạo màu rồi đổ nước và đường để nấu.

Bí kíp quan trọng nhất để đường không bị kết tinh sau khi nấu đó chính là thìa bột trắng được hòa vào ngay từ lúc đầu - là phèn chua. Sau khi hỗn hợp đường nước nguội, có thể lấy một chén mật thật có màu tương ứng đổ lên phía trên, tạo mùi thơm đặc trưng. Cuối cùng, người nấu lấy ra một gói sáp ong dằm nhuyễn rồi rắc lên trên khiến khách hàng tin rằng, đây là loại mật được khai thác từ tự nhiên.

Với công thức này, mỗi kg đường sẽ nấu được hơn một kg mật ong. Mật ong giả bán với giá 120.000-150.000 đồng một kg, trong khi giá trị thực chưa tới 25.000 đồng. Như vậy với mỗi kg mật giả, người bán thu về 100.000 đồng tiền lãi.

Những người nấu mật ong giả thường cho rằng, mặt hàng họ tạo ra chỉ là đường, có giá thành chênh lệch chứ hoàn toàn không gây hại tới người tiêu dùng. Phó giáo sư Phan Thị Sửu, Giám đốc Trung tâm Kỹ thuật an toàn thực phẩm, Hội Khoa học kỹ thuật An toàn thực phẩm Việt Nam cho hay, nếu khách hàng vô tình dùng phải loại mật ong giả sẽ bị “tác dụng ngược”.

Mật ong là loại thực phẩm bổ dưỡng. Chứa tới 80% đường, trong mật ong có nhiều vitamin và khoáng chất nên không những không khiến người sử dụng bị tăng cân mà còn có tác dụng cân bằng hệ tiêu hóa. Trong khi đó, mật giả chỉ có đường đơn thuần nên không tốt cho người béo phì. Đặc biệt, việc sử dụng phèn chua sẽ gây nguy hiểm cho sức khỏe.

Theo bà Sửu, phèn chua là muối sunfat nhôm sắt hay còn gọi “muối kép”, được dùng để kết tủa cặn nước hoặc để sát trùng chứ không bao giờ đưa trực tiếp vào thực phẩm. “Sử dụng phèn chua sẽ gây hại cho sức khỏe. Hợp chất chứa sắt, nhôm khi vào cơ thể sẽ khiến cho chức năng dạ dày bị rối loạn và ảnh hưởng trực tiếp đến đường tiêu hóa, làm giảm khả năng hấp thụ chất dinh dưỡng của cơ thể”, bà Sửu phân tích.

Ông Lâm Quang Vinh - Công ty Cổ phần Mật ong rừng U Minh cho biết, có một số cách đơn giản để phân biệt mật ong thật và mật ong giả. Cách thứ nhất là lấy hai muỗng cà phê mật ong cho vào ngăn đá tủ lạnh trong vòng 2-3 tiếng. Mật ong nguyên chất sẽ chỉ sánh lại, còn mật ong pha đường sẽ bị đóng đông ngay lập tức. Cách thứ hai là đổ mật ong vào lòng đỏ trứng gà, sau chừng một giờ đồng hồ, lòng đỏ trứng đóng một lớp màng cứng như bị chín thì đó là mật thật.

Ngoài ra, còn có những cách thử mật ong không tốn nhiều thời gian như: nhỏ một giọt mật ong trên áo, mật chảy thành cục tròn và rớt xuống là mật ong thật, mật thấm vào vải nhanh là mật giả. Khách hàng cũng có thể sử dụng hành lá nhúng vào mật ong. Nếu là mật ong thật, chỉ sau 1-2 phút lá hành sẽ bị héo.

Theo Phụ nữ TP HCM